Ksylitol - słodka alternatywa
Cukier spożywczy, produkowany z trzciny cukrowej lub buraków, pozbawiony jest substancji odżywczych. Jednocześnie stanowi znaczące źródło energii i przyczynia się do rozwoju licznych schorzeń. Dla wielu osób jego całkowite wyeliminowanie z diety jest praktycznie niemożliwe. Z pomocą przychodzą zdrowsze zamienniki cukru – mniej kaloryczne, a często także zdrowsze. Jednym z nich jest ksylitol.
Spis treści:
- Jaki indeks glikemiczny ma ksylitol?
Co to jest ksylitol?
Ksylitol to z chemicznego punktu widzenia alkohol. Z alkoholem etylowym (czyli tym obecnym w winie czy piwie) nie ma jednak nic wspólnego – nie wprowadza w stan odurzenia, nie uzależnia ani nie niszczy wątroby. Nie jest cukrem, a to oznacza, że jest bezpieczny dla zębów i nie powoduje szkodliwych wahań glikemii, sprzyjających cukrzycy i utrudniących odchudzanie. Jego dużą zaletą jest też fakt, że wyglądem i smakiem nie różni się od zwykłego cukru. Również ma postać drobnych białych kryształków i charakteryzuje się podobną siłą słodzenia. Jest równie odporny na działanie wysokiej temperatury. Oznacza to, że z powodzeniem można go stosować do przygotowywania dietetycznych ciast.
Ksylitol - kalorie
Ile kalorii ma ksylitol? 100g ksylitolu to źródło 240kcal. To o 1/3 kalorii mniej niż sacharoza, czyli cukier biały. Z tego względu często stosowany jest w dietach odchudzających.
Jedna łyżeczka białego cukru stołowego waży 5g, a jej spożycie dostarcza organizmowi 20kcal. Codzienne słodzenie 3 ciepłych napojów dwoma łyżeczkami cukru powoduje, że wartość energetyczna diety jest wyższa o 120kcal. Tyle samo kalorii dostarcza posmarowana masłem kanapka z wędliną i warzywami. Zamieniając biały cukier na ksylitol można "zaoszczędzić" sporo kalorii.
Czy ksylitol jest zdrowy?
Ksylitol, w przeciwieństwie do wielu słodzików, jest substancją całkowicie naturalną. Pozyskiwany jest z drewna brzozy, choć obecnie produkuje się go również z kukurydzy. Co więcej, w niewielkich ilościach powstaje w ludzkim organizmie podczas metabolizmu glukozy. Substancja ta dopuszczona jest do obrotu w 35 krajach i nie ustalono dla niej ADI, to znaczy dopuszczalnego dziennego spożycia. Oznacza to, że jest zupełnie bezpieczna.
Wielokrotne badania wykazały, że ksylitol ma właściwości bakteriobójcze, przez co stosowany jest w profilaktyce próchnicy (dodawany jest m.in. do past do zębów). Polecany jest w przypadku grzybicy przewodu pokarmowego i w sytuacjach, gdy potrzebna jest odbudowa mikroflory jelit. Może być stosowany przez osoby z cukrzycą i zaburzeniami lipidowymi – nie powoduje wzrostu stężenia glukozy we krwi. Bardzo dobrze sprawdza się również podczas kuracji odchudzających, ale należy pamiętać, że mimo prozdrowotnych właściwości, stanowi dodatkowe źródło kalorii.
Indeks glikemiczny ksylitolu
Jak wspomnaino wcześniej, ksylitol nie jest rodzajem cukru a alkoholem. Jego indeks glikemiczny wynosi 0. Substancja ta nie podnosi poziomu glukozy we krwi. Jest polecana diabetykom jak i osobom z insulinoopornością.
Ksylitol a cukier
Jak wspomniano już wcześniej, ksylitol jest zdecydowanie zdrowszą alternatywą dla cukru - ze względu na wpływ na zdrowie oraz kaloryczność. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że substancje różnia się właściwościami, a co za tym idzie nie w każdym przepisie można je zaminić 1:1. Przykładem jest ciasto drożdżowe. Ksylitol nie stanowi pożywki dla drożdży i nie wyrośnie na nim tak samo lekkie i delikatne ciast, jak na zwykłym cukrze. Ponadto, ksylitol jest odrobinę mniej słodki niż cukier. Aby uzysakć taką samą słodkość deseru, trzeba dodać go odrobinę więcej.
Przykładowy deser dosładzany ksylitolem:
Ksylitol czy erytrytol?
Ksylitol i erytrol to nie to samo. Obydwa słodziki są godne polecenia. Każdy z nich jest uznawany za bezpieczny. Zarówno ksylitol jak i erytrol wykazują także pewne działanie prozdrowotne. Przewagą tego drugiego jest jednak zerowa kaloryczność. Łyżeczka ksylitolu dostarcza 12 kcal.
Wielu naszych pacjentów pyta nas także, co jest lepsze - stewia czy ksylitol? Tutaj sprawa wygląda podobnie. Obydwa słodziki możemy polecić, obydwa uważane są za nieszkodliwe, niemniej, stewia jest bezkaloryczna. Trzeba jednak mieć na uwadze, że o ile ksylitol jest obojętny w smaku, o tyle stewia charakteryzuje się delikatnie gorzkim posmakiem. To właśnie ten drugi zazwyczaj wykorzystujemy w układanych przez nas dietach odchudzających online. Naszym pacjentom proponujemy ciasta i desery z jego dodatkiem. Dzięki temu, że słodkości są z góry zaplanowane w jadłospisach, pacjenci nie mają problemu z podjadaniem i męczy ich nieustająca ochota na zjedzenie "czegoś słodkiego".
Ksylitol w ciąży
Ksylitol uznawany jest za substancję, którą można bezpiecznie stosować w ciąży. Ma to szczególne znaczenie dla kobiet zmagających się z cukrzycą ciążową, które definitywnie powinny zrezygnować ze stosowania tradycyjnego cukru. Wybierając słodzik dla kobiety ciężarnej należy przede wszystkim upewnić się, czy nie zawiera dodatku sacharyny. Wiadomo, że sacharyna przechodzi przez łożysko, a jej wpływ na rozwijający się płód może być szkodliwy.
Jeżeli szukasz informacji o innych słodzikachi zdrowych słodkościach, polecamy artykuły: Czym słodzić? Poznaj najlepsze zamienniki cukru oraz Zdrowe słodycze - wszystko, co musisz wiedzieć.
Gdzie kupić ksylitol?
Ksylitol można nabyć w sklepach ze zdrową żywnością, aptekach, a coraz częściej także w marketach i większych sklepach spożywczych. Ceny rozpoczynają się od 30zł za kilogram. Ksylitol jest zazwyczaj pochodzenia chińskiego lub fińskiego. Ten drugi ma zazwyczaj wyższą cenę.
Ksylitol jest godnym polecenia, zdrowym, słodzikiem, po który sami zazwyczaj sięgamy układając diety odchudzające online jak i tworząc dietetyczne przepisy. A Ty czym słodzisz? A może udało Ci się całkowieice zrezygnować z cukru i jego zamienników?
O autorze
Joanna Grzymisławska
Dietetyk kliniczny, absolwentka dietetyki na Uniwersytecie Medycznym w Poznaniu. Specjalizuje się w odchudzaniu i dietoterapii chorób żywieniowo-zależnych. Na co dzień zajmuje się patronatem merytorycznym nad naszym portalem i układaniem diet naszym pacjentom. Zawodowo, szczególnie zainteresowana dietetyką onkologiczną.
